Rize'de Çay Atıklarından Mantar Pano Yaptılar

Rize Fen Lisesi'nde biyoloji öğretmeni olarak görev yapan Fatma Mertayak, iki öğrencisiyle yürüttüğü proje kapsamında çay ve kağıt atıklarını pano üretiminde değerlendirdi.

Fatma Mertayak, 11. sınıf öğrencileri Serra Hocaoğlu ve Buse Nur Zengin ile kentteki kuru çay fabrikalarının atıklarının nerelerde kullanılabileceğini araştırarak "Çay Atığından Mantar Pano Projesi" hazırladı. 

Okulun laboratuvarında yaklaşık 3 ay çalışan Mertayak ve öğrenciler, atık çay ve kağıtların karışımından pano hazırladı.

"Çay Atığından Mantar Pano Projesi", TÜBİTAK 49. Liseler Arası Bilim Projeleri Yarışması'nda Erzurum Bölgesi birincisi seçildi. Ardından Antalya'daki finallere katılan Mertayak ve öğrencileri, TÜBİTAK tarafından teşvik ödülüne layık görüldü.

Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen eğitimde fark yaratan 130'a yakın öğretmen arasında yer alan Fatma Mertayak, 24 Kasım Öğretmenler Günü etkinlikleri kapsamında Ankara'da ağırlanacak.

Mertayak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, okulunun bulunduğu bölgede çay fabrikaları olduğunu belirterek bu fabrikalarda ortaya çıkan atık çayların değerlendirilmesi için araştırma yürüttüklerini söyledi.

Okulun çalışmalarında mantar panoya ihtiyaç duyduklarını dile getiren Mertayak, şöyle devam etti: "Mantar panolar ithal olduğu için biraz pahalı. Biz de çay atıklarının içindeki lifleri değerlendirme adına yola çıktık. Çay atıklarımızı temin ettik. Ardından liflerinden arındırmak için blender ile parçaladık, suyunu çekmesi için 4-5 gün beklettik. Düzgün pano şeklini alabilmesi için önce masa üzerinde oklavalarla düzelttik. Kokusunun gitmesi, şekillenmesi ve bakteri üretmemesi için yaklaşık 120 derecede fırınladık." 

Mertayak, çıkan materyalin oldukça düzgün ve kullanışlı olduğuna dikkati çekerek şunları söyledi: "Çocukların çözdüğü atık test kağıtlarını değerlendirip içerisine katarak dayanıklılığını artırmaya çalıştık. Bunu farklı oranlarda çay ve kağıt atığıyla denedik. En güzel oranın yarı yarıya kağıt ve çay atığı olduğunu gördük. Bununla ilgili ağırlık ve dayanıklılık testi yaptıktan sonra da projemizi tamamladık. Ardından çerçeveleme işlemini yaparak mantar panoyu, bizim deyişimizle çay panomuzu elde etmiş olduk." 

- "Maliyeti çok düşük"

Ürettikleri mantar panonun maliyetinin çok düşük olduğuna işaret eden Mertayak, "Ortalama büyüklükteki mantar pano fiyatları yaklaşık 35 lira. Bizim elde ettiğimiz mantar pano çay atıklarından. Çay fabrikasından alıp atık kağıtlar ile yapmaya çalışırsak sadece bir miktar elektrik harcamış oluyoruz. Bu da yaklaşık bir mantar pano için en fazla 2-3 lira olabilir." dedi.

Mertayak, projenin ekonomiye kazandırılması gerektiğini, okul olarak bunu tek başlarına yapmalarının mümkün olmadığını, sivil toplum kuruluşları ve ilgili kuruluşlardan destek beklediklerini anlattı.

Sağlıklı çevrenin önemine değinen Mertayak, "Sağlıklı bir çevre için, temiz bir dünya için bunlara ihtiyacımız var. Yerli üretime ve kalkınmaya öncelik verileceğini düşünüyorum." dedi.

Mertayak, proje süresince velilerin de kendilerine çok destek olduğunu kaydetti.