Vali Bektaş'tan Haksız Fiyat Artışı ve Stokçuluk Yapanlarla Ticari Taksiler İçin Genel Emir

Rize Valiliği, haksız fiyat artışı ve stokçuluk yapanlara karşı ve ticari taksilerde seyahat eden vatandaşlarımızın güvenilir hizmet almalarını sağlamak için 2 genel emir yayımladı.

Rize Valiliğinden yapılan yazılı açıklamada, Rize Valisi Erdoğan Bektaş tarafından 2018/1 ve 2018/2 sayılı “Genel Emir”ler yayınlandığı bildirildi.

Vali Bektaş imzalı yayımlanan Genel Emirler’de bazı esnaf, firma ve işletmelerin dövizde meydana gelen dalgalanmayı fırsat bilerek vatandaşların ihtiyaçlarına yönelik piyasa koşullarında sunulan mal ve hizmetlere fahiş fiyat uyguladığı, bazı ürünleri ise stoklarında bekleterek fiyat artışına neden olduğu, halkın esenliğini ve refahını tehdit edici davranışların ortaya çıktığının belirlendiği aktarılarak, “Vatandaşlarımızın refah, huzur ve mutluluğunun sağlanması, temel hak ve hürriyetlerinin korunması, piyasa koşullarında sunulan mal ve hizmetlere erişiminin güvence altına alınması Devletimizin asli görevleri arasındadır. Vatandaşlarımızın günlük hayatlarının aksama ve sıkıntı olmaksızın idamesine ilişkin her türlü tedbiri alma yetki, görev ve sorumluluğu şüphesiz kamu idarelerine aittir” denildi.

Haksız fiyat artışları ve stokçuluk karşısında mağdur olan vatandaşların ve iyi niyetli işletmelerin haklarını korumak için gerekli tedbirlerin alınması gerektiğini bildirilen açıklamada, “Maalesef bazı piyasa oyuncularının dövizde meydana gelen dalgalanmayı fırsat bilip iyi niyet ve dürüstlük ilkelerini ihlal ederek vatandaşlarımıza sunulan mal ve hizmetlere piyasa koşullarının üzerinde fahiş fiyat uyguladığı; bazı ürünleri ise stoklarında bekleterek doğabilecek daralmanın yaratacağı baskı yoluyla, haksız rekabet şartlarında, vatandaşlarımızı ızrar edecek, makul, meşru, ölçülü olmayan sebepsiz zenginleşmeyi amaçladıkları değerlendirilmektedir.” İfadelerine yer verilerek, şunlar kaydedildi:

Bu gayri meşru maksata yönelik eylemler tür ve vasıflarına göre ilgili mevzuatlarında yasaklanmış ve müeyyidelendirilmiş, yetkili Devlet kurumlarınca da takip ediliyor olmakla birlikte aynı zamanda toplumun genel düzen, dirlik, güven ve sosyo-psikolojik duruş ve direncini ciddi anlamda tehdit eden boyutlarıyla da bir kamu düzen-güvenliği sorununa dönüşebilme mahiyeti taşımakla; Valiliğimizi yasal takip ve müeyyidelendirmelerin yanı sıra idari tedbirler almaya yönlendirmiştir. Haksız kazanç ve sebepsiz zenginleşmenin önüne geçmek, hemşehrilerimizin mağduriyetlerine mani olmak, haksız rekabeti engellemek ve iyi niyetli bütün işletme ve tarafların meşru haklarını yasal ihlallere karşı korumak maksadıyla bu Genel Emir’in yayınlanmasına karar verilmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 167 nci maddesi: “Devlet para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirler alır; …”

5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 9 uncu maddesinin (ç) fıkrası: “Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve diğer mevzuatın verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler.”

5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 11 inci maddesinin (c) fıkrası:“İl sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteaallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir. Bunları sağlamak için vali gereken karar ve tedbirleri alır. Bu hususta alınan ve ilan olunan karar ve tedbirlere uymayanlar hakkında 66 ncı madde hükmü uygulanır.”,

5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 66 ncı maddesi: “İl genel kurulu veya idare kurulları yahut en büyük mülkiye amirleri tarafından kanunların verdiği yetkiye istinaden ittihaz ve usulen tebliğ veya ilan olunan karar ve tedbirlerin tatbik ve icrasına muhalefet eden veya müşkülat gösterenler veya riayet etmeyenler, mahallî mülkî amir tarafından Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmü uyarınca cezalandırılır. Ancak, kamu düzenini ve güvenliğini veya kişilerin can ve mal emniyetini tehlikeye düşürecek toplumsal olayların baş göstermesi hâlinde vali tarafından kamu düzenini sağlamak amacıyla alınan ve usulüne göre ilan olunan karar ve tedbirlere aykırı davrananlar, üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.”,

5326 sayılı Kabahatler Kanununun “Emre aykırı davranış” başlıklı 32 nci maddesi:

“Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir. …” hükümlerini taşımaktadır.

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinde; bir malın sunumu ve satışından kaçınma ile bir hizmetin sunumundan kaçınma hallerinin denetimi, uygulanması ve izlenmesine ilişkin görevlerde belediyeler yetkili kılınmıştır.

6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 17 nci maddesinin 2 nci fıkrasında; “Yetkili idareler, yetki alanlarıyla sınırlı olmak kaydıyla, doğrudan veya Bakanlığın talebi üzerine, bu Kanun hükümleri çerçevesinde perakende işletmeler nezdinde ön İnceleme mahiyetinde olmak üzere gerekli denetim ve uygulamaları yapmak ve önlemleri almakla görevli ve yetkilidir.”,

Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmeliğin 16. maddesinde “Yetkili idareler, doğrudan veya Bakanlığın talebi üzerine perakende işletmeler nezdinde ön inceleme mahiyetinde denetim yapmakla görevlidir.”

hükümleri bulunmaktadır.

Bu itibarla kamu düzeni ve güveninin korunması, vatandaşlarımızın mağduriyetlerinin önlenmesi ve haksız rekabetin önüne geçilmesi amacıyla;

İlimiz sınırları içerisinde sunulan mal ve hizmetlerin makul, meşru gerekçe olmaksızın fiyatlarının yükseltilmemesi,

Ürünlerin piyasaya arzlarının geciktirilmemesi ve stokçuluk yapılmaması,

Satılan malın üretim yeri, ayırıcı özelliği, tüm vergiler dahil satış fiyatı, birim satış fiyatı, satış fiyatı ve birim fiyatının uygulanmaya başladığı tarih, üretim yeri Türkiye olan mallar için Ticaret Bakanlığınca tespit ve ilan edilen şekil, logo veya işaret şartlarına uyulması,

Ürünlerde kullanılan etiketlerin tarife ve fiyat listelerinin üzerindeki rakam ve harflerin okunabilir, düzgün, eksiksiz, gerçeğe uygun, yeterli büyüklükte ve başka rakam, kelime ve işaretlerle karışıklığa sebebiyet vermeyecek şekilde kullanılması,

Tarife ve fiyat listelerinin hangi mala ait olduğunun tüketiciler tarafından kolaylıkla görülebilmesi ve okunabilmesi hususlarına riayet edilmesi hukuki bir zorunluluktur.

Aksi davranışlar Türk Ceza Kanunu veya ilgili özel mevzuatlarında suç olarak nitelenip müeyyidelendirilmiş ve mevzuat çerçevesinde ilgili/yetkili idare birimlerince takip, denetim ve müeyyidelendirilmeye tabi tutuluyor olmakla birlikte yukarıda sayılan hususlara hassasiyetle ve istisnasız uyulmasının Valiliğimiz Genel Emri ile bir kez daha teyiden, tekiden hatırlatılması, tarafların ikaz ve ihtarı gerekmiştir. Yasal zorunlulukların ihlali sonucunu doğuracak her türlü eylem bu Genelge ile yasaklanmıştır. Aksi davranışlar eyleme uygun özel müeyyide ile birlikte ve evveliyetle veya eylem başka bir kanuni müeyyideyi gerektirmiyorsa da, bu Genelgeye aykırılığı sebebiyle münhasıran Kabahatler Kanununun 32.maddesi çerçevesinde idari para cezası ile tecziye edilecektir.

Bu hususta Valiliğimizce ilgili/yetkili idarelerle birlikte bütün Mülki İdare Makamları, genel ve yerel kolluk birimleri ve görevlileri takip, denetleme ve müeyyidelendirme hususunda yetkilendirilmiş ve talimatlandırılmıştır.

Başta zabıta birimleri olmak üzere yetkili birimlerce denetim faaliyetlerine ağırlık verilecek, yapılan denetimler sırasında aksine hareket edenlerin tespit edilmesi halinde yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde adli ve idari işlemler yapılarak idari para cezası uygulanacaktır.

Bu karar yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer.

İlanen tebliğ olunur.

Erdoğan BEKTAŞ - VALİ

RİZE VALİLİĞİ GENEL EMİR 2018-2

KAMUOYUNA

Vatandaşlarımızın huzur ve güven ortamı içinde yaşamaları Devletimizin asli görev ve sorumluluklarındandır. Kamu hizmetlerinin aksamaya mahal vermeksizin, değişen koşullara ve ihtiyaçlara uyumlu bir şekilde tüm vatandaşlarımıza ulaştırılması kamu düzeniyle yakından ilişkilidir. Vatandaşlarımızın günlük hayatlarının aksama ve sıkıntı olmaksızın idamesine ilişkin her türlü tedbiri alma yetki, görev ve sorumluluğu ise şüphesiz kamu idarelerine aittir.

Ticari taksilerde seyahat eden vatandaşlarımızın güvenilir hizmet almalarını sağlamak, yaşanabilecek sorunları en aza indirmek önem arz etmektedir.

İl sınırları içinde bazı ticari taksi şoförlerinin; kısa mesafe, çok uzun mesafe ya da olumsuz hava koşullarında veya trafiğin yoğun olduğu saatlerde yolcu almadığı, ödeme konusunda (bozuk para) sorun çıkardığı, özellikle yabancı turistler başta olmak üzere farklı şehirlerden gelen vatandaşlarımızın gidecekleri adresleri bilmemelerini fırsat bilerek ulaşım güzergahını uzatarak yolculardan yüksek ücret talep ettiği, pazarlık usulü ile taksimetre kullanmada imtina ettiği, araç içerisinde yüksek sesle müzik dinlediği, seyir halinde iken cep telefonu ile oyun oynadığı, uzun süreli yüksek sesle konuşarak yolcuları rahatsız ettiği, araç içerisinde sigara içtiği, alkollü iken araç kullandığı, uygunsuz tutum ve davranışlarda bulunduğu vatandaşlarımızdan gelen şikayet ve taleplerden anlaşılmaktadır.

5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 9 uncu maddesinin (ç) fıkrasında; “Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve diğer mevzuatın verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler.”

5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 11 inci maddesinin (c) fıkrasında; “İl sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteaallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir.

Bunları sağlamak için vali gereken karar ve tedbirleri alır. Bu hususta alınan ve ilan olunan karar ve tedbirlere uymayanlar hakkında 66 ncı madde hükmü uygulanır.”,

Anılan Kanunun 66 ncı maddesinde; “İl genel kurulu veya idare kurulları yahut en büyük mülkiye amirleri tarafından kanunların verdiği yetkiye istinaden ittihaz ve usulen tebliğ veya ilan olunan karar ve tedbirlerin tatbik ve icrasına muhalefet eden veya müşkülat gösterenler veya riayet etmeyenler, mahallî mülkî amir tarafından Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmü uyarınca cezalandırılır. Ancak, kamu düzenini ve güvenliğini veya kişilerin can ve mal emniyetini tehlikeye düşürecek toplumsal olayların baş göstermesi hâlinde vali tarafından kamu düzenini sağlamak amacıyla alınan ve usulüne göre ilan olunan karar ve tedbirlere aykırı davrananlar, üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.”,

5326 sayılı Kabahatler Kanununun “Emre aykırı davranış” başlıklı 32 nci maddesinde; “Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir. …”

5326 sayılı Kabahatler Kanununun “Tütün mamullerinin tüketilmesi” başlıklı 39 uncu maddesinin 2 nci fıkrasında; “Toplu taşıma araçlarında tütün mamulü tüketen kişiye, elli Türk Lirası idarî para cezası verilir. Kabahatin özel hukuk kişileri tarafından işletilen toplu taşıma araçlarında işlenmesi halinde bu ceza ilk başvurulan kolluk birim yetkilileri tarafından verilir. Kamuya ait toplu taşıma araçlarında işlenmesi halinde idarî para cezası verme yetkisi bakımından birinci fıkra hükmü uygulanır.

Özel hukuk kişilerine ait olan ve herkesin girebileceği binaların kapalı alanlarında, tütün mamullerinin tüketilemeyeceğini belirtir açık bir işarete yer verilmesine rağmen, bu yasağa aykırı hareket eden kişiye, elli Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bu ceza, şikâyet üzerine en yakın kolluk birimi yetkililerince verilir. “

4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanunun “Tütün Ürünlerinin yasaklanması” başlıklı 2 nci maddesinde hangi alanlarda tütün ürünlerinin kullanılamayacağı ve anılan Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 5 inci maddesinde ise yasaklanan alanlarda kullananlar hakkında uygulanacak cezalar belirtilmiştir.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun “Tedbirsiz ve saygısız araç sürme” başlıklı 73 üncü maddesinde; “Karayolunda araçların kamunun rahat ve huzurunu bozacak veya kişilere zarar verecek şekilde saygısızca sürülmesi, araçlardan bir şey atılması veya dökülmesi, seyir halinde sürücülerin cep ve araç telefonu ile benzer haberleşme cihazlarını kullanması yasaktır. Bu madde hükümlerine uymayanlar 1.800.000 lira para cezası ile cezalandırılırlar.”

hükümleri bulunmaktadır.

Bu itibarla; kamu düzeninin korunması, vatandaşlarımızın huzur ve güvenliği için il sınırları içinde ticari taksi şoförlerince;

- Kısa mesafe ya da çok uzun mesafeye yolcu alınmaktan kaçınılması,

-Olumsuz hava koşullarında veya trafiğin yoğun olduğu saatlerde yolcu alınmaktan kaçınılması,

-Ödeme konusunda sorun çıkarılması (bozuk para olmaması ya da çok bozuk para verilmesi),

-Özellikle yabancı turistler başta olmak üzere farklı şehirlerden gelen vatandaşlarımızın gidecekleri adresleri bilmemelerini fırsat bilerek ulaşım güzergahını uzatarak yolculardan yüksek ücret talep edilmesi,

-Araçların bakımsız ve /veya kirli kullanılması,

-Araç içerisinde yüksek sesle müzik dinlenilmesi,

-Seyir halinde iken cep telefonu ile oyun oynanması, uzun süreli yüksek sesle konuşarak yolcuların rahatsız edilmesi,

-Araç içerisinde sigara içilmesi,

-Uygunsuz tutum ve davranışlarda bulunulması,

-Araçta pazarlık usulü yolcu taşınması,

-Alkollü iken araç kullanılması,

yasaktır.

Aksine davranan şoförler hakkında ilgililerin bildirimi halinde tespit tutanağı düzenlemeye kolluk kuvvetleri ve belediye trafik zabıtası yetkili olup ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde adli/idari işlemler yapılacak, gerekli idari para cezası uygulanacaktır.

Bu karar yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

İlanen tebliğ olunur.

Erdoğan BEKTAŞ - VALİ