Rize'de Yılda 72 Milyon Lira İl Dışındaki AVM'lere Gidiyor
RTEÜ öğretim üyeleri tarafından "Rize'de Alışveriş Merkezi ve Tüketici Tutumlarının İncelenmesi" adında yapılan çalışmada, kentte AVM olmayışı nedeniyle Rizelilerin kent dışındaki AVM'lerden yıllık 72 milyon TL'lik alışveriş yaptıkları hesaplandı.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) öğretim üyeleri tarafından "Rize'de Alışveriş Merkezi ve Tüketici Tutumlarının İncelenmesi" adında bir çalışma yapıldı. Araştırma İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alaattin Kızıltan, Öğretim Görevlisi Abdulmuttalip Pilatin ve Araştırma Görevlisi Vildan Yavuz tarafından yapıldı. Yapılan araştırmaya göre, Rize’de yer alan 40 bin 313 hanenin alışveriş merkezlerinden aylık 6 milyon TL, yılda ise yaklaşık 72 milyon TL tutarında alış veriş yaptıkları açıklandı.
Araştırma sonuçları hakkında bilgi veren Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hüseyin Karaman, gelişmiş ülkelerin geçirdikleri ekonomik evrelerde olduğu gibi gelişmekte olan bir ülke olan Türkiye’de de alış veriş merkezlerinin oldukça gözde mekânlar haline geldiğini vurguladı. Karaman, “Aralık 2016 itibari ile henüz Adıyaman, Ağrı, Amasya, Bingöl, Gümüşhane, Hakkâri, Kars, Kırşehir, Muş, Kilis, Sinop, Tunceli, Bayburt, Bartın, Ardahan, Iğdır ve Rize illerinde AVM yoktur. Bu noktada Rize’de AVM olmaması ve bu durumun Rize’deki tüketicilere yansıması, Rize’deki yerleşiklerin yapılacak AVM’den beklentileri, alışveriş alışkanlıkları, il dışı AVM’lere gitme/alışveriş sıklıkları ve harcamaları araştırılmaya değer bulunmuş ve bu çalışmanın başlatılmasında temel etken olmuştur” dedi.
Araştırma Rize ili ve altı ilçesi olmak üzere toplam yedi merkezde yapılmıştır. İlçeler seçilirken TÜİK’in son verilerine göre nüfus sayısı 10.000’in üzerinde olan yerler anket kapsamına dahil edilmiştir. Bu 7 bölgeye toplam 600 anket uygulanmıştır ancak 565’i araştırmaya veri oluşturmuştur. Anketler il/ilçenin toplam nüfusa oranına göre hesap edilerek belirlenen anket sayısına göre yapılmıştır.
'HER YÜZ KİŞİDEN 95’İ ‘RİZE’DE AVM OLMALI’ DİYOR
Araştırmaya göre katılımcıların %95,4’ü Rize’de AVM olması gerektiğini söylerken %4,6’sı Rize’de AVM olmasını istememektedir. Bu oran Rize’de yapılması düşünülen AVM’nin ne ölçüde gerekli bir ihtiyaç olduğunu göstermesi bakımından önemlidir. Ayrıca ankete katılanların %47,4’ünün alışveriş yapma amacı dışında da AVM’lere gittiği, %52,6’sının ise alışveriş yapma amacı dışında AVM’lere gitmediği belirlenmiştir. Alışveriş amacı dışında bile AVM’lere gitme oranının oldukça yüksek olması sosyalleşmek isteyen insanlar için AVM’lerin önemli bir buluşma yeri ve sosyalleşme alanı olduğunun önemli bir göstergesidir. Tam da bu verilerden hareketle Rize’de AVM’nin ne denli önemli bir gerekli bir eksiklik olduğunu anlaşılabilir.
Yine katılımcıların %50,2’si Rize’de AVM’nin şehir merkezinde olması gerektiğini söylerken %49,8’i ise şehir merkezi dışında olmasını arzu ettiği ifade etmektedir. Dünya’daki AVM’lerin özellikleri incelendiğinde, giriş kısmında da değinildiği gibi yer seçim faktörü AVM’lerin devamlılığını ve kârlılığını sağlayan en önemli kriterlerin başında gelmektedir. AVM’nin yapılacağı yerin göz önünde, ulaşımı kolay ve trafik sorunu olmayan, geçiş yolları üzerinde ve hinterlandı geniş bölgelerin tercih edildiği görülmektedir. O nedenle transit yollara yakın ve şehir merkezi dışında fakat merkeze yakın yerlerin tercih edilmesi hem yatırımın daha doğru ve kârlı bir yatırım olmasını sağlayacak hem de şehrin trafik ve park sorununun azalmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
HER 100 HANEDEN 71’İ İL DIŞINDAKİ AVM’LERE GİDİYOR
Araştırmaya göre, Rize ilindeki her 100 haneden 71’inin ayda en az bir kere il dışındaki AVM’leri ziyaret ettiği anlaşılıyor." diye konuştu. İl dışı AVM’lere gidenlerin de %47,4’ünün AVM’lere alışveriş yapma amacı dışında gittiği anlaşılmıştır.
HER YÜZ KİŞİDEN 50’Sİ AVM ŞEHİR DIŞINDA OLMALI DİYOR?'
Katılımcıların ‘AVM nerede olmalı?’ sorusuna ise, yüzde 50,2’si AVM’nin şehir merkezinde olması gerektiğini söylerken, yüzde 49,8’i şehir merkezi dışında olması gerektiğini belirtti. Karaman, “AVM’nin şehir dışında olmasını genel toplam içerisinde en çok kamu görevlileri isterken en az işsizler ve esnaflar istemekte. Yapılan araştırma sonucu düşünülenin aksine esnaf kesimi yüzde 84,4 oranında. Hatta esnaflar AVM’lerin daha çok şehir merkezinde olmasını istemektedirler. Bu durum Rize esnafının AVM’lerden olumsuz etkilenme konusunda önemli bir endişesinin olmadığını, hatta AVM’nin merkezde yer alması durumunda bir ikinci mağazayı açmayı düşündükleri şeklinde yorumlanabilir." dedi.
RİZE’DE YILDA 72 MİLYON TL İL DIŞINDAKİ AVM’LERE GİDİYOR
Yapılacak olan AVM'nin Rize'ye ekonomik anlamda sağlayacağı katkılar hakkında konuşan Karaman, "Dünyadaki AVM’lerin özellikleri incelendiğinde, yer seçim faktörü AVM’lerin devamlılığını ve kârlılığını sağlayan en önemli kriter olarak karşımıza çıkmaktadır. AVM’nin yapılacağı yer belirlenirken, ulaşımı kolay ve trafik sorunu olmayan, transit yollar üzerinde ve hinterlandı geniş bölgelerin tercih edildiği görülmektedir” dedi.
Ayrıca Karaman araştırmaya göre; “TÜİK verilerine göre Rize’de yer alan 40.313 hanenin AVM’lerdeki aylık tahmini harcama tutarı hesaplandığı zaman aylık yaklaşık olarak 6 milyon TL, yılda ise yaklaşık 72 milyon TL bir tutara tekabül etmektedir. Bu demektir ki, Rize ekonomisinden yılda 72 milyon TL’lik bir kaynak AVM’ler üzerinden il dışı ekonomilere gitmektedir. AVM olmaması nedeniyle il ekonomisinin dışına çıkan yıllık 72 milyon TL çarpan etkisiyle birlikte değerlendirildiğinde yıllık yaklaşık 350 milyon TL’lik bir büyüklüğe ulaşacağı tahmin edilmektedir. TÜİK verilerine göre Gürcistan sınır kapısından 2016 yılında Türkiye’ye transit giriş yapan yaklaşık 1,5 milyon Gürcü turiste ilaveten havaalanın yapılması ile Rize’ye gelecek diğer turistlerin Rize ili dışındaki AVM’ler yerine Rize’deki AVM’den alışveriş yapması durumunda bu tutarın çok daha yüksek seviyelere yükseleceğini söylemek yanlış olmaz." dedi.
‘RİZE’NİN BİR AVM İHTİYACI OLDUĞUNU SÖYLERSEK YERİNDE OLACAKTIR’
Yapılan çalışma ve ortaya çıkan sonuçlar hakkında genel bir değerlendirmede bulunan Rektör Karaman şu ifadeleri kullandı; "Özet olarak Rize’nin bir AVM ihtiyacının olduğunu söylemek yerinde olacaktır. AVM’nin yeri konusunda ise Rize halkının yarısı şehir merkezini tercih ederken diğer yarısı şehir merkezi dışının daha uygun olacağı görüşündedir. Tüketicilerin önemli bir bölümünün hem alışveriş hem de diğer ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla il dışındaki AVM’lere gittikleri anlaşılmaktadır. Bu durum Rize ilinin esnafı ile ekonomisine de olumsuz yansımaktadır. Bu noktada Rize’de yapılan ve yapılmakta olan güney çevre yolu, ovit tüneli, yeşil yol, kayak merkezi, sağlık yatırımları, yeni sanayi bölgesi, lojistik üs, otel ve son olarak havaalanı yatırımlarına AVM’nin de eklenmesi ile Rize daha çok turist çeken ve daha yaşanabilir bir şehir olacaktır."