Petrol savaşının dünyaya etkisi

ABD-Suudi Arabistan ittifakının Rusya ve İran'a karşı başlattığı petrol savaşı iki enerji ihracatçısının ekonomilerini vurdu. Fakat bu savaştan kazançlı çıkan veya zarar eden başka ülkeler de var.

2014 yılı başında 110 dolar olan petrolün varil fiyatının 55 doların altına düşmesi ekonomileri petrole bağımlı Rusya ve İran'ı vuruyor. Petrol fiyatlarına dayalı yeni savaşta Rusya-İran ekseni karşısında, ABD-Suudi Arabistan işbirliği var.

Petrol fiyatlarındaki düşüş, bütçe gelirlerinin yarısına yakınını doğalgaz ve petrolden karşılayan Rusya ve İran'ın zor durumda bıraktı. Buna karşın ABD, Avrupa ve Türkiye başta olmak üzere çok sayıda ülkenin ekonomisinde büyük bir rahatlama olduğu görüldü.

Yaşanan petrol savaşının hangi ülkenin gayrisafi yurt için hasılalarına nasıl yansıdığını ortaya koyan bir harita hazırlandı. Haritada kırmızı, turuncu ve sarı renkleri sıfırın altına düşen ülkeleri işaret ediyor. Yeşil rengi koyulaştıkça ise ülke ekonomilerine olumlu yansımaların arttığı görülüyor.

Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, ülkesinin petrol fiyatlarında yaşanan düşüş nedeniyle 90-100, batılı ülkelerin yaptırımları nedeniyle de 40 milyar dolar kaybettiğini açıkladı.

Rusya'da doların hızla artarak 63 rubleye kadar dayanması üzerine akşam saatlerinde olağanüstü toplanan Rusya Merkez Bankası faiz oranlarını yüzde 10,5'ten yüzde 17'ye çıkardı.

İhracatı yüzde 90 oranında petrole bağımlı olan İran, 2010 yılında 2015 itibariyle yıllık ihracatını 160 milyar dolarlık bir banda oturtma hedefindeydi. Şimdi ise petrol fiyatlarındaki radikal düşüşle beraber bu hedefin sadece dörtte birini, yani 40 milyar doları kabul etmekle karşı karşıya.

Petroldeki düşüş petrol ihraç eden ülkelerin gelirlerini azaltırken, Türkiye gibi ithalatçı ülkelerin maliyetlerini düşürdü.

Avrupa ekonomileri tekrar ekonomik durgunluk sinyalleri vermeye başlamışken düşen petrol fiyatları rahatlattı.

Avrupa ülkelerinin büyük kısmının net petrol ithalatçısı olduğu düşünüldüğünde, ekonomiler zordayken maliyetler üzerindeki baskının hafiflemesi büyük bir rahatlama anlamına geliyor.

Azalan küresel talep ve artan arzla son 5 yılın en düşük seviyesine gerileyen ham petrol fiyatlarının da ABD ekonomisine önemli etkileri oldu. Haziran ayında yaklaşık 112 dolardan işlem gören brent tipi ham petrol fiyatının 60 doların altına inmesi, Amerikalı tüketicileri sevindirdi. Benzin fiyatlarının galon başına 2,5 dolara kadar gerilediği ülkede ekonominin yüzde 70'inin tüketici harcamaları istikrarlı olarak arttı. ABD'de tüketici güveni de son aylarda 2007'den bu yana en yüksek seviyesini koruyor.

ABD'de bütçe açığı ise geçen seneye oranla yüzde 29 azalarak son 6 yılın en düşük seviyesine geriledi.